Người đưa gà đồi Yên Thế “bay” xa
Đi nhiều, lại chứng kiến người dân quê mình loay hoay tìm đầu ra cho sản phẩm gà đồi Yên Thế, anh Giáp Quý Cường (sinh năm 1983), trú tại xã Tân Yên (Bắc Ninh) tự nhủ mình phải làm gì đó để thay đổi. Nghĩ là làm, anh lặng lẽ bước từng bước và thu “trái ngọt”, trở thành người chắp cánh, đưa gà đồi Yên Thế đi muôn nơi.
Bỏ phố về quê chăn gà
Là kỹ sư chăn nuôi – thú y nhưng Giáp Quý Cường lại khởi nghiệp bằng nghề kinh doanh khi quyết định mở cửa hàng giới thiệu, cung cấp máy may công nghiệp tại tỉnh Quảng Ninh (năm 2007). Với sự năng động, sau hai năm bước chân vào lĩnh vực này, anh đã tạo dựng cho mình nhiều mối quan hệ, lượng khách hàng lớn, mỗi tháng thu lãi vài chục triệu đồng. Đầu năm 2015, trong một lần ra chợ dân sinh ở thành phố Hạ Long (cũ), thấy các sạp bán gia cầm tấp nập khách ra vào, trong khi sản phẩm gà đồi Yên Thế chưa được nhiều người biết đến, tiêu thụ khó khăn, anh tự nhủ phải làm gì đó để giúp người nông dân.
Ngay trong năm 2015, anh bắt đầu đưa những chuyến gà lông đầu tiên từ Yên Thế về Quảng Ninh tiêu thụ. Gà có chất lượng tốt, thịt thơm ngon, nhiều người bắt đầu biết và đặt mua gà của anh. “Từ những sọt gà đầu tiên, sản lượng tiêu thụ tăng lên, nhiều người bắt đầu gọi tôi là “Cường gà”. Cũng từ đó, tôi nhận thấy mình có duyên với con gà rồi quyết định bỏ phố về quê. Thực sự, khi tôi quyết định từ bỏ công việc mà nhiều người mơ ước để “đi” theo con gà, nhiều người, kể cả bố, mẹ tôi đều ngăn cản, cho rằng đó là quyết định mạo hiểm, rủi ro cao. Rất may, vợ tôi ủng hộ” – anh Cường vui vẻ nói.
Cuối năm 2015, vợ chồng anh Cường thanh lý toàn bộ cửa hàng ở Quảng Ninh để về thị trấn Phồn Xương, huyện Yên Thế (cũ), nay là xã Yên Thế thuê mặt bằng mở điểm thu mua gà. Anh dành toàn bộ tiền tiết kiệm sau 8 năm kinh doanh mua đất vườn để phát triển đàn gà, đồng thời liên kết với các hộ dân, mở rộng quy mô. Dù là kỹ sư chăn nuôi – thú y song vì nhiều năm không vận dụng vào thực tế, anh thấy kiến thức dần mai một. Do đó, trước khi chính thức dấn thân vào nghề mới, anh Cường dành gần một tháng tìm đến các hộ nuôi thành công gà đồi Yên Thế để học hỏi kinh nghiệm. Khi cơ quan chuyên môn địa phương mở lớp tập huấn, anh đều tham gia, vừa để trang bị thêm kiến thức, kỹ thuật chăn nuôi, vừa có thêm các “bạn nghề”. Những ngày bám vườn cùng bà con, anh nhận thấy, phần lớn người dân đều chăn nuôi bằng kinh nghiệm, chưa áp dụng tiến bộ kỹ thuật để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Do không có thị trường ổn định, khi gà được xuất chuồng, nông dân phải phụ thuộc vào thương lái, giá bấp bênh, nhiều thời điểm bị lỗ. Anh đến từng hộ liên kết để hướng dẫn kỹ thuật, quy trình chăn nuôi theo hướng VietGAP, an toàn sinh học. Ngoài thị trường Quảng Ninh, anh kết nối với một số thương nhân ở hai thành phố lớn: Hà Nội và Hải Phòng. “Tìm được đầu ra, toàn bộ sản phẩm của các hộ liên kết được thương nhân đưa xe về tận nơi thu mua, giá ổn định theo cam kết từ đầu. Đây được coi là “chìa khóa” mở cơ hội làm giàu cho nông dân”, anh Cường tâm sự.
Đầu ra ổn định, vợ chồng anh bắt đầu mượn, thuê thêm đất để mở rộng quy mô chăn nuôi. Đến năm 2017, anh Cường cùng một số hộ chăn nuôi tâm huyết quyết định thành lập Hợp tác xã Nông nghiệp xanh Yên Thế với 7 thành viên do anh làm Giám đốc. Đây là bước ngoặt quan trọng trong hành trình khẳng định, đưa thương hiệu gà đồi Yên Thế vươn xa.
“Trái ngọt” với 10 sản phẩm OCOP
Ngay sau khi thành lập, Hợp tác xã Nông nghiệp xanh Yên Thế ký hợp đồng liên kết với 34 hộ dân tại các xã: Đồng Tâm, Tiến Thắng, Đồng Lạc (cùng huyện Yên Thế cũ). Để tham gia liên kết, các hộ phải đáp ứng một số yêu cầu nhất định như: Mỗi hộ cần có 2 – 3 chuồng nuôi, khoảng cách giữa các chuồng phải bảo đảm để tránh lây bệnh; vườn đồi rộng, phải để trống chuồng ít nhất 1 – 2 tháng sau khi xuất bán, rắc vôi, khử trùng… Ngược lại, các hộ sẽ được Hợp tác xã hướng dẫn chăn nuôi đúng quy trình kỹ thuật, có sổ sách theo dõi, quản lý; được cung ứng thức ăn và cam kết đầu ra.
Với cách làm bài bản, khoa học, sau 8 năm thành lập, từ 34 thành viên liên kết ban đầu, đến nay Hợp tác xã Nông nghiệp xanh Yên Thế đã mở rộng liên kết lên 114 hộ, quy mô 4 – 6 nghìn con gà thương phẩm/hộ/năm; vốn điều lệ tăng từ 1,7 tỷ đồng lên hơn 6 tỷ đồng. Bà Hoàng Thị Hậu, thôn Hồng Lạc (xã Yên Thế) cho biết: “Trước đây, do chăn nuôi quy mô hộ gia đình, sản lượng thấp nên gia đình tự đưa gà thương phẩm ra các chợ trên địa bàn tiêu thụ, giá bấp bênh. Từ khi liên kết với hợp tác xã, gia đình tôi được hỗ trợ kỹ thuật, thức ăn và bao tiêu đầu ra nên yên tâm chăn nuôi. Tính ra, mỗi năm bán 2 lứa, mỗi lứa khoảng 2 nghìn con gà, gia đình tôi thu lãi hơn 100 triệu đồng”.
Xác định chỉ có chế biến sâu mới nâng giá trị sản phẩm, ngay từ khi thành lập, Hợp tác xã Nông nghiệp xanh Yên Thế đã đầu tư dây chuyền giết mổ, chế biến. Tiếp đó, năm 2023, đơn vị đầu tư hơn 2 tỷ đồng lắp đặt dây chuyền giết mổ tự động, cấp đông tế bào. Cùng với đầu tư công nghệ, anh Cường trực tiếp đến các cơ sở chuyên chế biến các sản phẩm từ gà ở nhiều địa phương trong cả nước để tìm hiểu, học hỏi kinh nghiệm. Đến nay, cùng với gà lông, Hợp tác xã Nông nghiệp xanh Yên Thế đã đưa 12 sản phẩm chế biến sâu ra thị trường. Đặc biệt, từ sản phẩm đầu tiên được công nhận OCOP 4 sao (gà đóng gói hút chân không, năm 2019), đến nay Hợp tác xã Nông nghiệp xanh Yên Thế có thêm 9 sản phẩm được công nhận OCOP 3 sao, gồm: Giò gà, chả gà, xúc xích gà, khô gà lá chanh, ruốc gà, gà ủ muối, gà hấp xì dầu, cánh gà, trứng gà. Trung bình mỗi ngày, Hợp tác xã đưa ra thị trường hơn 1 nghìn con gà lông và giết mổ để chế biến sâu 300 – 500 con. Ngoài các chợ truyền thống, sản phẩm chế biến của Hợp tác xã được phân phối và bán tại các chuỗi siêu thị lớn như: Winmart, Go! và đại lý, các cửa hàng thực phẩm sạch tại Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Bắc Ninh… Mỗi năm doanh thu của hợp tác xã đạt gần 20 tỷ đồng, trừ chi phí thu lãi 1,6 – 1,8 tỷ đồng.
“Cùng với nghiên cứu có thêm sản phẩm chế biến mới từ gà đồi Yên Thế, chúng tôi đang tập trung hoàn thiện hồ sơ để đưa 2 sản phẩm: Ức gà, chân gà tham gia đánh giá, phân hạng OCOP thời gian tới. Cùng đó, tập trung nâng chất lượng, hoàn thiện các tiêu chí để nâng sản phẩm gà đóng gói hút chân không lên 5 sao. Khi đó gà đồi Yên Thế sẽ “bay” xa hơn, hướng đến mục tiêu xuất khẩu”, anh Giáp Quý Cường cho biết.